Engelli emekliliğinde yeni düzenleme

Sosyal Güvenlik Başuzmanı ve Türkiye Gazetesi Yazarı İsa Karakaş, geçtiğimiz günlerde engellilerin emeklilik düzenlemesinin değişmesini öngörülmesiyle TBMM’ye sunulan ’Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ ve hangi yıl emekli olunması gerektiğine ilişkin ne gibi kriterlere dikkat edilmesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Karakaş, kanun teklifiyle 2008 yılı öncesinde sigortalı olan engelli vatandaşların emeklilik işlemlerinin değişeceğini ve bu işlemlerin vergi indirim belgeleri yerine çalışma gücü kaybı oranlarına göre belirleneceğini işaret etti.

“Ne zaman emekli olunmasıyla ilgili kişi özelindeki değerlendirme her şeyden önemli”

Karakaş, emeklilik maaşlarının TÜİK tarafından açıklanan enflasyon verileri ve gelişme hızının yüzde 30’nun baz alınarak yapıldığını dile getirerek, enflasyon oranlarının yüksek olduğu senelerde emekli aylıklarının değişiklik gösterdiğini aktardı. Ne zaman emekli olunmasıyla ilgili kamuoyunda bilgi kirliliğinin olduğunu belirten Karakaş, 2024’te mi veya 2025’te mi emekli olunmasıyla ilgili birden fazla değerlendirilmesi gereken hususun olduğunu ifade etti. Karakaş, “’2024 yılında mı emekli olunması gerek yoksa 2025 yılında mı emekli olunması hususunda, kaç yıl çalışma olanağının olduğu, kişinin 40’lı yaşlarda mı, 60’lı yaşlarda mı olduğu, çalışma hayatının ne kadar devam edebileceği gibi birçok ayrı bir değerlendirme konusu var. Yine çalışırken, mevcut iş yerinden aldığı maaşla, emekli olduğu takdirde alacağı maaş arasındaki makas çok geniş mi, dar mı bunların göz önünde bulundurulması gerek. Yine kişinin çalışma hayatına devam etmesi halinde, alacağı maaşa ilaveten fazla mesai, ikramiye, prim gibi bütün yan haklarla birlikte SGK matrahının yüksek olup olmaması son derece önemli. Buna benzer tüm kriterlerin göz önünde bulundurularak 2024 yılında mı, 2025 yılında mı emekli olmaya karar verilmesinin son derece doğru olduğunu söyleyebiliriz. Dolayısıyla kişi özelindeki değerlendirme her şeyden önemli” açıklamasında bulundu. Emekli olacak kişinin kendi işyerini kurması veya şirket ortağı olmasıyla BAĞ-KUR kapsamına gireceğini belirten Karakaş, 2024 yılında emekli olmasının daha avantajlı olacağını dile getirdi. Karakaş, kişinin kendi iş yerini kurduğun için SGK’nın destek kesinti yapmayacağını bilgisini de paylaştı.

“Engellilerin emeklilik süreçleri SGK’nın sağlık kurulları vasıtasıyla yapılması öngörülmekte”

Karakaş, TBMM’de yer alan ve engellilerin emekliliğiyle ilgili yeni yasa tasarısıyla, engellilerin emeklilik şartlarının değişeceğini dile getirdi. Mevcut SGK uygulamasında bedensel veya ruhsal herhangi bir kısıtı olanlarla ilgili 3 çeşit düzenlemenin olduğunu kaydederek, “Bunların birincisi malulen emeklilik, ikincisi SGK döneminden günümüze kadar devam eden ve vergi indirimiyle engelli emekliliği, üçüncüsü ise sosyal güvenlik reformuyla getirilen engelli emekliliği. Kazanılmış bir hak olan vergi indirimiyle emeklilikle ilgili yapılan düzenlemede, vergi indirimiyle yapılan emeklikte kişiler mevcut uygulamada gelir idaresi merkez sağlık kurulu tarafından düzenlenen raporlar esas alınarak SGK’ya vergi indirim belgesiyle emekli olurken, şimdi bu uygulama tamamen kaldırılıp engelli emekliliği tamamen SGK’nın sağlık kurulları vasıtasıyla yapılması öngörülmekte” diye konuştu.

“Vergi indirimiyle emeklilik yerine çalışma gücü esas alınarak rapor düzenlenmesi söz konusu olacak”

Vergi indirimine bakıldığı zaman sosyal yardım dayalı bir rapor düzenlenmesi söz konusu olduğunu vurgulayan Karakaş, “Kişilerin tansiyon, şeker gibi bütün hastalıklarını göz önünde bulundurup, çalışma gücüne bakılmadan rapor düzenlenmekteyken, bu torba kanunla birlikte bu uygulamadan tamamen vazgeçilmekte. SGK uygulamasında norm ve standart birliği sağlanması için vergi indirimiyle emeklilik yerine SGK’nın kendi sağlık kurullarıyla çalışma gücü esas alınarak rapor düzenlenmesi söz konusu olacak. Eğer ki SGK’nın uygulamasına geçildiği takdirde engellilerin gelir idaresi merkez sağlık kurulu tarafından engellilik derecesine göre düzenlenen raporlarda engellilik düzeylerinin daha düşük olacağını söyleyebiliriz. Artık çalışma gücü baz alınacak. Kişi hangi işi yapıyorsa, yaptığı işteki çalışma gücüne değerlendirilmesi söz konusu olduğundan vergi indirimiyle emekliliğin çok zor olacağını söyleyebiliriz” değerlendirmesinde bulundu.