EY, yeni vergi işletim modellerini yayımladı

YATIRIM

EY tarafından, işletmelerin vergi ve finans fonksiyonlarının ele alındığı ‘Vergi ve Finans Operasyonları Anketi 2023’ yayımlandı. Son beş yıldır şirketlerin dönüşüm eğilimini bir dizi araştırmasıyla inceleyen EY; şirketlerin, vergi ve finans fonksiyonlarını nasıl dönüştürdüğünü ortaya koyuyor. Dönüşümün, üst üste gelen baskılarla mücadele eden ve nakit sıkıntısı çeken bölümler için pratik bir çözüm olarak başladığını gösteren EY anketi; bu baskıların hızlı mevzuat değişikliği, sürekli hızlanan veri ve teknoloji gelişmeleri, muhasebe ve vergi alanındaki uzman eksiklikleri de dahil olmak üzere radikal bir şekilde değişen alanları kapsadığını söylüyor.

Uluslararası danışmanlık, denetim ve vergi şirketi EY’ın “Vergi ve Finans Operasyonları 2023 Anketi” 32 bölgeden ve 18 sektörden, 1.600 vergi ve finans liderlerinin katılımıyla gerçekleştirildi. Anket; dönüşümün kritik şekillerde geliştiğini ve bu dönüşümün vergi ve finans fonksiyonlarını, işletmelerde karar alma süreçlerini bilgilendiren ve etkilemek için daha stratejik değer sunan bir fonksiyon olarak güçlendirmeyi amaçladığını ortaya koyuyor.

EY Vergi ve Finans Operasyonları 2023 Anketi, işletmelerin 2018'de dönüşüm trendini tetikleyen aynı baskıların çoğuyla yine karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. Ankete katılan liderlerin %51'i, yetenekleri motive etmede ve tükenmişlikten kaçınmada zorlandıklarını söylüyor. Bunun yanı sıra, liderlerin %48'i, veri ve teknoloji konusundaki sürdürülebilir plan eksikliğinin, modern bir vergi ve finans fonksiyonu vizyonuna ulaşmanın önündeki en büyük engel olduğunu söylüyor.

Katılımcıların %90'ı Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)/G20 Kapsayıcı Çerçevesi tarafından geliştirilen küresel asgari vergi kurallarının hükümetler tarafından uygulanmasının bir sonucu olarak ticari faaliyetlerinde orta ila büyük değişiklikler beklediklerini söylüyor.

Diğer yandan katılımcıların %75'i, önümüzdeki iki yıl içinde vergi ve finans fonksiyonlarının maliyetlerini azaltmayı planladıklarını belirtiyor.

Şirketler dönüşüme sıcak bakıyor

Ankete göre, şirketler dönüşüm geçiriyor ve buna bağlı olarak ortak kaynak kullanımı (co-sourcing) artıyor. Katılımcıların %96'sı, kendi yeteneklerini geliştirmek ya da temel vergi ve finans işlevlerini üçüncü taraf tedarikçilere yaptırmak veya bu ikisinin kombinasyonu şeklinde bir değişimi benimsediklerini söylüyor.

Diğer yandan, ankete katılanların %95'i önümüzdeki iki yıl içinde vergi ve finans operasyonlarını ortak kaynak olarak kullanmama olasılıklarının daha yüksek olduğunu söylüyor; bu oran 2022 ve 2020'deki sırasıyla %81 ve %73'e göre bir artış olarak görülüyor.

Ayrıca ankete katılanlar; şirketlerin çevresel, sosyal, yönetişim (ESG) ve sürdürülebilirlik hedeflerini yerine getirmek için ihtiyaç duydukları verileri sağlamak için vergi ve finans fonksiyonları üzerinde artan bir baskı olduğunu söylüyor. Buna ek olarak, katılımcıların birçoğu, salgın sonrasında oluşan değişimlerle iş gücünün görevlerini nerede ve nasıl yerine getirdiğine dair sorunlarla mücadele ediyor.  Tüm bunların yanı sıra, üretken yapay zekâ araçlarının vergi uyumluluğunu ve yönetimini nasıl etkileyeceğine dair sorular da ortaya çıkıyor.

EY Türkiye Vergi Hizmetleri Bölüm Başkanı Erkan Baykuş konuyla ilgili şunları söyledi: “Şirketlerin, vergi ve finans fonksiyonlarını dönüştürme eğilimi son yıllarda küresel çapta hız kazansa da henüz sadece küçük bir kısmı tam olarak dönüşümü benimsemiş durumda. Şirketler; teknolojik gelişmeler, mevzuatsal değişiklikler, ekonomik dalgalanmalar ya da değişen çalışan beklentileri gibi hızlı değişimlere ve baskılara karşı pratik bir çözüm olarak dönüşüme yöneliyor, ancak değişimler ve baskılar hiçbir zaman tamamen ortadan kalkmayacak. Bu yüzden, gelecek için bir plan yapmak her zamankinden daha önemli. Şirketlerin, vergi ve finans fonksiyonlarını dönüştürülebilmesi adına, önümüzdeki beş yıl için bir plana ihtiyaç duyacağını ve geçmiş yıllardan alınan derslere dönüp bakmanın bu gelecek planlarının oluşturulmasında yol göstereceğini söyleyebiliriz.”

EY Türkiye Vergi Bölümü Şirket Ortağı ve Uluslararası Vergilendirme Hizmetleri Lideri Ateş Konca, şirketlerin vergi ve finans fonksiyonları ile ticari faaliyetlerini etkileyen BEPS 2.0 ile ilgili şunları söyledi: “OECD/G20 Matrah Erozyonu ve Kâr Aktarımı (BEPS) 2.0 projesinin ikinci sütununda geliştirilen küresel asgari vergi kurallarıyla ilgili gerekliliklerle nasıl başa çıkılacağı konusunda endişeler var. Şirketler, önümüzdeki yıllarda BEPS 2.0 uygulamasıyla ilgili düzenleyici ve şeffaflık girişimlerinin nasıl belirleneceğini, değerlendirileceğini ve uygulanacağını belirlemeli. Doğru insanlardan ve sistemlerden yoksun olan şirketler, özellikle yaklaşmakta olan yasal ve düzenleyici değişikliklerle mücadele edeceklerdir. Önümüzdeki beş yıl boyunca, bu değişikliklerin büyük şirketler için ne anlama geleceğini yönetim kuruluna hızlı ve açık bir şekilde iletmek her zamankinden daha önemli olacaktır. EY Vergi ve Finans Operasyonları Anketine katılan liderlerin %90'ı, BEPS 2.0’ın vergi planlamalarını etkisini orta veya önemli derece olarak değerlendiriyor. Bu da BEPS 2.0 uygulamasının şirketler için önemini tekrar vurguluyor.”

Şirketlerin bundan sonra ne yapması gerekiyor?

EY Vergi ve Finans Operasyonları 2023 Anketi, vergi ve finans fonksiyonları için şirketlere altı adımdan oluşan bir plan sunuyor:

Yetenek konusunda stratejik bir bakış açısı benimsenmeli. Yalnızca vergiyi değil, aynı zamanda verileri yasalara uygun bir şekilde analiz etmek için teknolojiyi iyi kullanabilen ve şirkete içgörü sağlamaya yardımcı olan kişiler işe alınmalı/elde tutulmalı. Başta üretken yapay zekâ olmak üzere gelecek yeni gelişmelerle entegre olabilecek kapsamlı bir teknoloji stratejisi üzerine çalışılmalı. Sağlam bir veri ve teknoloji stratejisi, kişilerin tahmine dayalı analitik geliştirmesine yardımcı olarak verimliliği artırırken, aynı zamanda daha fazla otomasyon sunarak insanlar üzerindeki baskıyı azaltır. BEPS 2.0 uygulamasının getirdiği küresel gerekliliklere nasıl uyum sağlanacağına odaklanılmalı. Önümüzdeki yıllar için, şirketlerin vergi planlamalarında BEPS 2.0’ın nasıl tanımlanacağı, değerlendirileceği ve uygulanacağını belirlenmeli. Vergi ve finans fonksiyonları genel olarak değişime ve dönüşüme daha açık olmalı. Dönüşüm, vergi yöneticilerini daha iyi donatacak ve gelişmiş analitik araçlar sayesinde vergi konularının uzun vadeli iş stratejilerine ve kararlara uygulanmasına yardımcı olacaktır. Şirketlerin sürdürülebilirlik stratejisinde vergi ve finans fonksiyonlarının da rol oynamasına yer açılmalı. Bu, vergi sonuçları konusunda yönetimin bilgilendirilmesine ve potansiyel risklerin değerlendirilmesine olanak tanır. Ortak kaynaklar konusunda doğru denge bulunmalı ve korunmalı. Etkili bir ortak kaynak kullanımı, bir fonksiyonun çalışanlarından en iyi şekilde verim almak için ihtiyaç duyulan çevikliği sağlar.