"Ticari gayrimenkulde artış devam ediyor"

Ticari Gayrimenkul Fiyat Endeksi bu yılın ilk çeyreğinde Türkiye genelinde, bir önceki çeyreğe göre yüzde 12 oranında arttı. Endeks bir önceki yılın aynı çeyreğine göre nominal olarak yüzde 81,7, reel olarak ise yüzde 8,9 oranında artış gösterdi. Aynı dönemdeki konut fiyat endeksine göre ticari gayrimenkulde daha iyi bir performansın sergilendiğini belirten Altın Emlak Global Genel Müdürü Mustafa Hakan Özelmacıklı, “Ticari gayrimenkul son yıllarda yatırımcılar tarafından daha fazla tercih ediliyor. Bunun nedenlerine baktığımızda öncelikle konutlara getirilen kira sınırlamasının işyerlerinde uygulanmıyor. Konutlarda ağırlıklı olarak gelir vergisini malikler karşılarken, ticari gayrimenkullerde kiracılar stopaj bedelini ödüyorlar. Konutlarda kiracı nedeniyle gereken tadilat harcamaları, işyerlerinde ağırlıklı olarak kiracılar tarafından yapılıyor. Son dönemde de pandemi etkilerinin geçmesiyle ofislere dönüş eğiliminin toparlanması etkili oldu” dedi.

"Kurumsal kiracılarda kriz büyüyor"

Özellikle bazı ticari gayrimenkullerde ise önemli bir kriz olduğuna değinen Özelmacıklı, “Kurumsal firmalar ile yapılan iş yeri kira sözleşmelerinde önemli krizler yaşanıyor. Özellikle kira sözleşmeleri 10 yıllık dönemler için yapılmış. Kiralama yükümlülüğünde uzatma ya da erken sonlandırma opsiyonları çoğu zaman kiracılar lehine yazılmış. Hatta bazı marketler kira artışı enflasyon kadardır lakin hiçbir şekilde yüzde 15’i geçmeyecektir şekilde ek olarak üst sınırlar koydukları protokoller imzalatmışlar. Bu durum nedeniyle birçok yerde mal sahipleri büyük mağduriyetler yaşıyorlar. Kiralar o kadar düşük kaldı ki birçok mal sahibi dava yoluna gidiyor. 10 binlerce mağazası olan firmaları düşündüğümüzde, zaten uzun süren davalar nedeniyle de mağduriyetler gün geçtikçe artıyor. Her geçen gün bu konuda birçok mal sahibinden şikayet alıyoruz” şeklinde konuştu.

"Kiralama ve satın alımlarda dikkat edilmeli"

Özellikle ticari gayrimenkulde kiralama ve satın alımlar öncesinde dikkat edilmesi gereken başlıklar olduğuna da dikkat çeken Özelmacıklı, “Öncelik kiracının gerçekten bu kirayı ödeyip ödemediği teyit edilmeli. Sahte kira tutarları ile sanki kısa sürede geri dönüş sağladığı düşünülen ve sahte içerikli ilanlar ile yatırımcılar yanıltılabiliyor. İkinci önemli başlık gerçek metrekaresi. Çünkü bazı dükkanlar sığınak, otopark gibi ortak alanları kullanabiliyor, bunlar ilerde davaya dönüşebiliyor. Hatta bu durumda yatırımcı da ciddi mağduriyetler yaşayabiliyor. Ayrıca binanın yaşı, kentsel dönüşüm durumu, iskanı olup olmaması, hangi iş kollarına izin verilip verilmediği, ticari faaliyetin gelişme hızı, yaya trafiği, otopark imkanı, güvenlik gibi başlıkları da oldukça önemli” dedi.