Kripto varlıklarla ilgili yeni düzenleme

Dünyada 1 trilyon dolar, Türkiye’de ise 20 milyar dolarlık bir değere ulaşan kripto piyasası, her geçen gün daha da önem kazanmaya devam ediyor. Gelişmeler ile birlikte bu alandaki yasal süreçlere yönelik düzenlemeler gündemde yer alıyor. Son olarak Türkiye'de uzun zamandır gündemde olan kripto varlıklara ilişkin düzenleme, Sermaye Piyasası Kanunu’nda değişiklik yapılarak yasalaştı. Buna göre; artık kripto para platformlarının kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Sermaye Piyasası Kurulu’nun izni gerekiyor. Kanuna göre kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kuruluşu ve faaliyetleri Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) iznine tabi tutuldu, izinsiz çalışanlara hapis cezası getirildi. Mevcut kripto varlık hizmet sağlayıcılarının, kanun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 ay içinde SPK’ya başvurarak faaliyet izni alması gerekiyor. Kripto varlık platformlarının denetimi ise SPK tarafından ilan edilen listede yer alan bağımsız denetim kuruluşlarınca yapılacak.

3,8 milyar dolar tutarında kripto fon çalındı

IBS Sigorta ve Reasürans Brokerliği CEO’su Murat Çiftçi; yapılan düzenlemenin memnuniyet verici olduğunu belirterek, “Kripto paraya yapılan yatırımlar, geleneksel yatırım enstrümanlarına göre çok daha risklidir. Çünkü kripto piyasası öngörülemez koşullar ve çok büyük riskler barındırıyor, dolayısıyla da spekülasyonlara karşı oldukça korunmasız bir durum oluşuyor. Bunun yanı sıra siber güvenlik riskleri, yetkisiz erişim ve hırsızlık/dolandırıcılık gibi sorunlar sıklıkla yaşanıyor. Örneğin, ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), düzenli tasarruf hesaplarını 250.000 dolara kadar olan kayıplara karşı korurken, kripto paralar için böyle bir federal koruma sunmamaktadır. Kripto paranın popülerliği neticesinde bu tip varlıklar dolandırıcılar için de cazip bir hedef haline geldi. Buna göre; 2021'de 3,3 milyar dolar ve 2022'de ise 3,8 milyar dolar tutarında kripto fon çalındı. Tüm bunlara bakıldığında, Türkiye’de yürürlüğe giren yeni yasanın kripto varlıkların yasal çerçevede korunması ve belli bir düzenlemeye tabi tutulması açısından son derece büyük öneme sahip olduğunu söyleyebiliriz” dedi.

Piyasa değeri 1 trilyon dolara ulaştı

Kripto piyasasının büyüklüğü hakkında bilgi veren Murat Çiftçi, “Kripto varlık büyüklüğü ve sahiplik oranı, her geçen gün artıyor. Kripto para birimlerinin popülerleşirken, bu alandaki bilinirlik, yatırımlar da artışını sürdürüyor. 2023 yılı verilerine göre; dünya genelinde yaklaşık 2 milyar kişi kripto para birimine sahip. Bu, dünya nüfusunun yüzde 25'ine denk geliyor. Türkiye'de ise nüfusun yüzde 12’si yani yaklaşık 10 milyon kişinin tasarruflarında kripto para birimi bulunuyor. Temmuz 2024 itibariyle kripto para piyasasının toplam değeri yaklaşık 1 trilyon dolara ulaşmış durumda. Türkiye'deki kripto para piyasasının toplam değeri ise yaklaşık 20 milyar dolar olarak belirtiliyor. 2023 yılında, kripto varlıkların piyasa değeri bir önceki yıla göre %200 artmış durumda. Türkiye’de bu artış %300’lere kadar ulaşıyor. Özellikle kripto varlık büyüme oranı, son yıllarda oldukça yüksek bir seyir izliyor. Bu oran, kripto para piyasasının hâlâ gelişmekte olduğunu ve büyük bir potansiyele sahip olduğunu gösteriyor. Bu noktada bir yandan kripto varlıklara özel ürün ve hizmetler çeşitlenirken, güvenilirlik boyutu da daha fazla önem kazanıyor” diye konuştu. 

Şu anda kısıtlı teminatlar bulunuyor

Murat Çiftçi, kripto varlıkların sigortalanması konusunda ise şunları söyledi:  “Kripto para sigortası teorik olarak, belirli durumlar altında kaybolan veya çalınan sanal varlıklar için teminat sağlıyor. Çoğu sigorta enstrümanı, bireylerin kripto paralarını, bir borsa saldırısı veya sistem hatası nedeniyle kaybettiklerinde korumuyor. Bazı popüler kripto borsaları sınırlı ölçüde teminat sunuyor ancak sadece kendi anahtarlarını güvende tutma sistemleri yeterli koruma kalkanı oluşturmadığında meydana gelen hırsızlık veya kayıpları temin ediyor. Öte yandan bu tip kuruluşlar ağırlıklı olarak D&O, Cyber, PI ve Crime gibi sigorta teminatlarına daha kolaylıkla ulaşabilirken tüketicilerine yönelik yeterli ölçüde sigorta teminatını piyasalardan temin edemediği için bu alanda koruma sunamamaktadır. Kripto para ve blokzincirler oldukça yeni riskler barındırdığından, teminat kapsamları henüz net değil. Çoğu sigorta şirketi ancak kripto borsalarına veya kripto ile bağlantılı operasyonlara yatırım yapan diğer kuruluşlara teminat sunuyor. Öte yandan, kripto ve sigorta ekosistemi geliştikçe birçok taraf bu tip sigorta teminatlarını satın alabilmek için harekete geçebilecek ve özel ürünler ve ART (alternative risk transfer) / hedging enstrümanları gelişimine katkı sağlayarak yeterli sigorta arzının oluşumu için çalışmalar yapacaktır. Bunun yanı sıra bireyler ve yatırımcılar sadece aracı şirketin donanımı, yazılımı veya hizmetleri başarısız olduğunda ve bundan dolayı maddi zarara uğradıklarında kısıtlı bir ölçüde teminat altına alınmaktadırlar. Örneğin, özel anahtarların depolandığı borsaya yetkisiz erişilirse ve fonlar kaybedilirse kısmi olarak teminat kapsamına alınabilmektedir. Borsanın desteklemediği bir cüzdan vasıtasıyla özel anahtarlar depolanıyorsa bu riske uygun bir teminat sunulmamaktadır. Yatırımcıların bunlara özellikle dikkat etmesi büyük önem arz ediyor.”